Pripovedač na rubu laži

One koji su od novog romana Daniela Kovača očekivali nastavak sage o Danielu Danlikovu i Bilbo Blahu, junacima pređašnja dva romana, čeka razočaranje. Oni koji od njega očekuju avanturističku i pustolovnu priču sa mnoštvom upečatljivih likova i događaja, u Kovačevom maniru za koji već možemo reći da je prepoznatljiv, dobiće svoje zadovoljenje.

U jednom intervujuu iz decembra 2007. Kovač kaže: “Za mene je putovanje pre svega jedan proces učenja. Putovanja su upravo bitna da se stereotipi razbiju. To onda jača individualnost.” Taj filozofski stav Kovač prati u svom poslednjem romanu Uzvodni bluz u kom gradi road trip atmosferu kroz koju njegovi junaci dolaze do novih spoznaja u veza sa njima i svetom oko njih.

Te bi spoznaje izostale da su se prepustili učaurenosti i letargiji koju inertnost sobom nosi.

Glavni junak je Zohar, u podnaslovu romana oslovljen kao čuvar đavolovog blaga. Ovaj crnomanjasti probisvet i lopov, upoznaje famoznog Inženjera, intelektualca sklonog poeziji i muzici, misterioznog i veoma sposobnog, koga progoni poznati kriminalac i političar Salamander, željan osvete za svog brata.

Kada Salamander slučajno otkrije gde se Inženjer nalazi počinje potera, a samim tim i radnja romana. Zorah prati Inženjera, i uz prepričavanje njihovih dogodovština, otkriva nam lik svog zagonetnog prijatelja, ali i više od toga - otkriva nam samog sebe.

Zanimljivo je do kojih psiholoških tančina i sitnica je Kovač stvarao Zohara. Budući da je roman pisan u prvom licu, jezik i leksika su toliko individualizovani i personalizovani da se, čitajući Zoharove iskaze, stvara utisak da ga čujemo kako priča dok sedimo sa njim za stolom u kafani.

Mada zamišljen kao nizak karakter, prgav, sklon porocima i neistini, hedonist i oportunista, Zohar je beskrajno simpatičan i neodoljiv, upravo zbog tih svojih niskosti i mana koje su na prvom mestu ljudske, opšte i svakidašnje. Pripovedač iz naslova ovog teksta je on, Zohar, sposoban da toliko kompromituje sebe da mu u jednom momentu više uopšte ne možemo verovati.

Kovač je tu veoma lucidan, jer se pisac veoma retko tako odnosi prema svom junaku/naratoru. Pa ipak, neposredan, živ, zanimljiv i na momente uličarski jezik njegovog romana magnetično privlači, a nizanjem adrenalinskih avantura i podviga iščekivanje raspleta se diže do usijanja.

Dok su kriminalci tipizirani i dati bez posebnih karakternih osobenosti, sa jedinom funkcijom da pokreću radnju, lik Inženjera je upečatljiv i harizmatičan, a njega otkrivamo u onoj meri u kojoj je Zohar sposoban da ga tumači. Inženjer je onaj u novije vreme redak junak/intelektualac kome filantropija i obrazovanje ispisuje sudbinu. Kao takav, on i Zohar predstavljaju jak kontrast etike i životnih načela, a takva simbioza stvara upečatljiv efekat.

Za razliku od prva dva Kovačeva romana, Uzvodni bluz je lišen magijskog i fantastičnog. Ovaj roman označava prekretnicu u smeru naratološki uspelog romana koji otkriva potpuno Kovača kao novog, ali dosledno kvalitetnog pisca. I mada koketira sa žanrovskim odrednicama iz avanturističkog, pustolovnog i krimi štiva, ovaj roman najbolje imenuje sam autor kada o njemu govori kao o lakrdijaškom pripovedanju.

Već od ranije apostrofiran kao jedan od najbitnijih romanopisaca mlađe generacije, Daniel Kovač svojom poslednjom knjigom ubedljivo utvrđuje svoju poziciju.