Kamenje u džepovima

Naslov originala: Oslo, 31. August
Scenario: Joachim Trier, Eskil Vogt, (po romanu Pierre Drieu La Rochellea)
Uloge: Anders Danielsen Lie, Hans Olav Brenner, Ingrid Olava
Žanr: Art-house drama
Trajanje: 121 minuta
Proizvodnja: Norveška, 2011.

Film prati nešto više od dvadeset četiri časa života momka u ranim tridesetim, koji je poslednjih nekoliko godina proveo u instituciji za lečenje od zavisnosti, a sada je dobio slobodan dan, kao probu za povratak u život koji ga možda čeka kada završi tretman.

Junaka prvobitno vidimo kako se budi u motelu pored obnažene devojke, da bi ga potom nemo pratili u šetnji do obližnje šume gde neuspešno pokušava da izvrši samoubistvo, ulazeći u jezero džepova punih kamenja. Dan deluje prelepo, a priroda i jezero su očaravajuće usnimljeni prigušenim dnevnim svetlom koje beleži blage nijanse kasnog jutra. Ipak kamenje u džepovima, označavajući poražavajući teret junaka, proganja uvodne prizore filma. Sve ono što sledi uputiće nas na otkrivanje i prepoznavanje prirode tog tereta. Taj proces potrage za smislom, tiho i neprimetno prožima ostatak filma, a vreme koje junak provodi u gradu posećujući stare prijatelje i stara mesta upućuje na ključna osećanja koja su definisala život koji je sebi prethodno izgradio.

To će nas, paralelno sa njim, navesti na preispitivanje obrazaca savremenog gradskog života, na okvire i obaveze koje sredina i društveni status nameću, na obhrvavajući osećaj neizbežnih zadataka savremenog života – izgraditi svoju poziciju, postići nešto, postati neko. Za razliku od svojih prijatelja, junak je zarad preteranog zadovoljavanja opijatima izgubio nekoliko godina na tom putu, i sada nema preteranog izbora. On se ne poistovećuje sa pozicijom svojih saputnika u bolnici za odvikavanje od zavisnosti koji bi bili zadovoljni da budu šta god. Socijalno poreklo, prethodna pozicija pravog gradskog šmekera (čovek sa najboljim vezama u Oslu, kako ga jedan od prijatelja predstavlja mladoj devojci), i svest o pravilima igre upućuju ga na ono što deluje kao suštinsko, lično, emotivno preispitivanje. 

Pažljivo, nijansirano ocrtavanje njegovog emotivnog stanja zasniva se pre svega na susretima sa starim prijateljima. Te su scene realizovane kao intimni razgovori između prijatelja, donekle ispovedanja o sopstvenim pozicijama u životu koji su za sebe izgradili, i upravo oduševljava kako je film uspeo da stvori i prenese takve dileme i takva preispitivanja na osnovu samog dijaloga i glume učesnika. 

Mada se životne putanje njegovih prijatelja međusobno razlikuju, one zajedno nude obrise dominatnog životnog puta gradskog čoveka srednje i više srednje građanske klase. Odmak koji omogućava pozicija u kojoj se nalazi glavni junak upućuje na inherentne pritiske takvog života koji se zapravo ne vide i ne prepoznaju kao očigledni. Neprepoznati kao teret, kao obaveza koja se mora ispuniti, kao detalji koji se moraju ispoštovati  - oni su sve ono o čemu se nikada ne govori, što nikada nije predstavljeno, što je sakriveno zarad nepriznavanja klasnih fasada, zarad neotkrivanja fikcije sreće srednje klase koja ja uspostavljena kao univerzalna socijalna norma.

Uvodni momenti filma sastoje se od snimaka Osla koje prate izjave brojnih osoba o značaju grada za njih, sećanja koja im prvo padaju na pamet, i osećanja koja povezuju sa gradom. Nešto kasnije tokom filma, dok sedi sam u prostranom, sunčanom kafeu, junak, pomalo nadljudski, uspeva da u polifoniji raznovrsnih glasova ljudi oko sebe razabere svaki glas ponaosob. U pitanju su izjave i fragmenti dijaloga koji ocrtavaju svakodnevne opservacije, probleme i teme, na granici sa banalnim, a koje opisuju i istovremeno određuju svakodnevni život stanovnika (ovog) grada.

Oslo, 31. avgust nudi upečatljivu sliku unutrašnjeg stanja junaka, koja istovremeno omogućava projektovanje jedne emotivne mape grada, dozivajući tako pitanja o značaju i značenju gradskog života.