Dabar u porodici

Scenario: Kyle Killen
Uloge: Mel Gibson, Jodie Foster, Anton Yelchin
Žanr: drama
Trajanje: 91 minut
Proizvodnja: SAD, 2011.

Film The Beaver otvara prizor muškarca, mokrog, usnulog na dušeku u bazenu, kako pluta, a njegov dom, zamagljen, stoji u pozadini. Glava porodice, izgubljena, nepristuna, čije kraljevstvo, njegov dom, ostaje nezbrinut. U montažnoj sekvenci koja sledi, objašnjeno nam je da se radi o mužu, ocu i uspešnom poslovnom čoveku, koji je izgubio motivaciju za uloge koje mu je život nametnuo, koji kao da je umro, ali je zaboravio da povede svoje telo sa sobom.

Dabar iz naslova je lutka koja, u trenutku očaja, junaku nudi spas i koju on potom počinje da koristi kao svoj surogat, preko kog stupa u kontakt sa ljudima u svojoj okolini. Kroz reakcije njegovih kolega, supruge i sinova, posmatramo specifičnosti i problematičnosti svakog zasebnog odnosa koji određuju život protagoniste, odnosno život porodičnog čoveka.

Ovakav učestali narativni obrazac o liku koji mora ponovo da osmisli svoju poziciju u okviru porodične dinamike obuhvata i narativnu nit o starijem sinu, tinejdžeru, na koga poljuljana figura oca ostavlja najveće posledice. Sumanuti otac za sina predstavlja neshvatljivi problem i sramotu, uzurpirajući moguću identifikaciju sa očinskom figurom. Tako je njihov odnos postavljen kao najveća prepreka za uspostavljanje nove porodične dinamike.

Ako ovakva postavka zvuči sumorno i naporno, film svojim tonom i ritmom izbegava takvu karakterizaciju. Od uvodnih momenata, uz karakterističan glas naratora koji doziva pripovedanje simpatične dečije priče, uz melodičnu muzikicu i brzo smenjivanje komičnih situacija, stvara se vedra atmosfera koja opstaje dobrim delom filma, najpre zahvaljujući sumanutom dvostrukom poduhvatu Mela Gibsona. Dajući glas (sa kokni akcentom) lutki dabru, gestikulacijom i tonom glasa, Gibson zrači živahnošću a opet licem i pogledom odiše rezigniranošću i očajem. Film se često oslanja na neme poteze kako bi se ocrtalo unutrašnje stanje likova, nasuprot verbalnim objašnjenjima, poput običaja sina da udara glavom o zid, i ovakvim postupkom nastaju blago komični momenti. Takođe, učestale su montažne sekvence koje podižu duh, i koje su unekoliko kontradiktorne samoj priči, poput paralelno montiranog spremanja oca i sina za izlazak kojim se isitiče njihova istovetnost, nasuprot prethodno pokazanim naporima sina da se te sličnost oslobodi.

Film se upravo oslanja na suptilno korišćenje vizuelnih gestova i predstava svakodnevne rutine, kako bi uspostavio porodičnu dinamiku– poput zajedničke večere, izvođenja deteta iz obdaništa, uspavljivanja, spremanja za radni dan ili večernji izlazak, ili ponovo otkrivene seksualne privlačnosti supružnika. U okviru ovih situacija, izmeštena ili nepostojeća figura muža i oca, uz konstantno prisustvo lutkice dabra, preko reakcija i gestova ostalih likova, momenata iščekivanja i neverice, poput supruge koja posle uzbudljivog seksa gleda u plišanog dabra između nje i supruga, priziva ideju porodičnih uloga kao onih koje su jasno propisane i stoga mogu biti neuspešno odigrane i izneverene.

Ako početno napuštanje tih uloga od strane glavnog junaka pokreće ideju o samim ulogama kao veštačkim, spolja nametnutim obavezama, koje čovek može napustiti, njegov proces povratka jasno stvara ideju o porodici kao društvenoj konstrukciji. The Beaver uspešno dočarava specifičnu dinamiku u okviru te konstrukcije - očekivanja, obaveze i pritiske koje nameće postojeći patrijarhalni kontekst koji ju je formirao.